SERVO VERITATIS
W dniach od 9 do 11 października odbyła się w auli Collegium Novum UJ międzynarodowa konferencja Servo Veritatis, zorganizowana przy współudziale czterech uczelni: Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Papieskiego Uniwersytetu św. Tomasza Angelicum zorganizowana z okazji dwudziestopięciolecia pontyfikatu Jana Pawła II. Konferencja była nadzwyczajną okazją do ukazania i przybliżenia osoby Ojca Świętego z całym bogactwem jego spuścizny teologicznej i filozoficznej i inspiracją do znajdywania niełatwych dla współczesnego człowieka, uwikłanego w szereg problemów, odpowiedzi na pytania, które są najbliższe naszej egzystencji. Niezwykle szeroka problematyka nauczania Ojca Świętego pozwoliła poprzez przedstawione omówienia rozważać wraz z Nim – współczesnym duchowym Przewodnikiem wierzących i tych, którzy wątpią lub szukają swej drogi wiary – wszystko, co stanowi o sensie naszego życia, co buduje nasze szczęście osobiste, co powraca do nas w postaci pytań, pojawiających się każdego dnia. Refleksje na temat chrześcijaństwa, Kościoła i kapłaństwa, historii, wolności, dialogu Kościoła ze światem i stosunku do demokracji liberalnych, literatury, rodziny, rozważania o nauce, o poszukiwaniu prawdy, o sztuce, ale także myśli na temat wiary, nadziei i miłości, słowa, w których Ojciec Święty mówi o tak bolesnych doświadczeniach naszej egzystencji jak zło, cierpienie, choroba, śmierć i Krzyż stały się przedmiotem rozważań najświetniejszych wykładowców z czterech uczelni, z którymi Ojciec Święty jest najbliżej związany poprzez swoją drogę naukową. Po raz chyba pierwszy od wielu lat w Krakowie słuchacze mieli nadzwyczajną przyjemność wysłuchać wykładów tak znakomitych wykładowców w jednym – tak znaczącym miejscu, jakim jest Aula Collegiu Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego z okazji tak niepowtarzalnej, jaką jest dwudziestopięciolecie pontyfikatu Jana Pawła II i choć On sam nie mógł przybyć do swego ukochanego Krakowa w tym czasie, czuliśmy, że był z nami obecny w słowach, które są dla nas najcenniejszym przesłaniem duchowym. Gości powitał Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Franciszek Ziejka. Zebrani wystosowali telegram do Ojca Świętego z życzeniami okazji dwudziestopięciolecia Jego pontyfikatu. Pan rektor F. Ziejka dokonał odsłonięcia portretu – „ wielkiego wychowanka i wielkiego nauczyciela” Uniwersytetu Jagiellońskiego. Rektor F. Ziejka powiedział, że „Będziemy mogli od tej chwili pokazywać portret Mikołaja Kopernika, który wstrzymał słońce ruszył ziemię, ale i Jana Pawła II, który przez długie lata przemierzając naszą ziemię od krańca po kraniec, niósł jej mieszkańcom dobra nowinę, gorącą modlitwę o Bogu, słowa pociechy o gorącej wiary w Jedynego” Metropolita Krakowski Ks. Kardynał Macharski w słowie wstępnym powiedział: „W tym czynie, w którym nie ma spoczynku, wyraża się ta osoba – Jan Paweł II – postawa wyznawcy, który nie ustaje w szukaniu zrozumienia wiary i w wierze, która apeluje do intelektu przez myśli, słowa – świadek prawdy, wobec człowieka, żeby się nie lękał tej objawionej prawdy w Jezusie Chrystusie, od którego bierze się wszelkie świadczenie. Cieszę się, że ta konferencja stała się prawdziwym darem dla Jana Pawła II właśnie przez to, że ona nas samych czyni mocniejszymi w poszukiwaniu prawdy i odpowiedzialnej miłości.” Ks. kard. Jean-Marie Lustiger w swym wykładzie na temat „Pierre, porteur du charisme de Paul” podkreślił rolę Polski w chrześcijaństwie oraz szczególny dialog, jaki nawiązał Ojciec Święty między kulturą i nauką a wiarą. Wskazał także na wyjątkową rolę Ojca Świętego w stworzeniu współczesnej chrześcijańskiej antropologii człowieka a także promowaniu praw człowieka. Podkreślił także dużą rolę, jaką wywarły na te koncepcje przeżyte doświadczenia systemów totalitarnych drugiej wojny światowej i komunizmu z jednej strony oraz skrajnego laicyzmu panującego często w zachodniej Europie.
Prof. Franciszek Ziejka mówiąc na temat „Gaudium Veritatis. Wartości akademickie w nauczaniu Jana Pawła II” przypomniał, że Karol Wojtyła przez wiele lat pracował na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, współpracował z duszpasterstwem akademickim, już jako papież spotykał się wiele razy ze studentami i naukowcami i przywołał słowa Ojca Świętego o szczególnym znaczeniu uniwersytetu jako miejsca nie tyko poznawania i przekazywania prawdy, ale także formowania człowieka „Uniwersytet to jest jakiś odcinek walki o człowieczeństwo człowieka”( Jasna Góra 1979) Prof. Ziejka podkreślił wagę tych wszystkich apeli Jana Pawła II, które stanowią przestrogę dla świata nauki, podejmującego eksperymenty genetyczne na człowieku, w pogoni za sławą i pieniędzmi doskonalącego coraz to nowe rodzaje broni. Dlatego w dobie takich eksperymentów zagrażających człowiekowi nieustannie trzeba przypominać słowa Ojca Świętego: „ Nauka jest jedynie wówczas prawdziwie wolna, gdy czynnikiem decydującym w niej jest prawda. Dlatego działalność naukowca nie powinna być uzależniona od doraźnych celów, wymagań społecznych czy korzyści gospodarczych.” (Fryburg 1984)
Prof. F. Ziejka podkreślił, że dla naukowca poznanie prawdy powinno być nadrzędnym celem przywołując słowa Ojca Świętego wypowiedziane podczas spotkania z profesorami w Rzymie: „dwie prawdy, tj. wiara i nauka, nie mogą nigdy pozostawać z sobą w sprzeczności.” Prof. Jerzy Wyrozumski omawiając temat „Chrześcijaństwo a jedność Europy” przedmiotem rozważań uczynił kwestę ekspansji chrześcijaństwa od jego początków po wiek dojrzały. Punkt ciężkości tego wykładu spoczął na wiekach średnich i dotyczył w szczególności chrześcijaństwa zachodniego. Wskazując w Kościele czynniki integrujące ówczesne kraje europejskie prof. Wyrozumski zwrócił uwagę na znaczenie papiestwa i podkreślił rolę integrującą, jaką spełniał łaciński język liturgii kościelnej. Ciekawostką godną pozazdroszczenia we współczesnych czasach był fakt, ze uniwersytety były kompatybilne, a język łaciński obowiązujący wszędzie pozwalał przenosić się z uniwersytetu na uniwersytet. Powodowało to silne więzi międzyinstytucjonalne i międzyludzkie. Uzyskany stopień naukowy nie tylko pozwalał na wykonywanie pewnych zawodów ale dawał veniam ubique docendi, uprawniająca przynajmniej w teorii do nauczania na wszystkich uniwersytetach. Ważnym czynnikiem integrującym było też prawo i sztuka. Omawiając późniejsze epoki prof. Wrozumski zwrócił uwagę, ze humanizm wniósł do kultury nowy trend erudycyjny i próby poszukiwań nowych walorów estetycznych, ale także intelektualnych. Dezintegrującą rolę odegrała reformacja a wprowadzenie języków narodowych w piśmiennictwie ograniczyło zasięg międzynarodowy. Nowa pobożność gubiła często uniwersalne cechy chrześcijaństwa i wszechobecność Kościoła w nauce i kulturze nie dała się przywrócić. W miarę poszerzania się kręgów odbiorców kultury obniżał się jej poziom. Oświecenie często odchodziło od Kościoła i chrześcijaństwa jako duchowej formacji.
Ks. prof. Grzegorz Ryś omawiając temat „Między historią a pamięcią” podkreślił, że zaproponowany przez Papieża „rachunek sumienia Kościoła” i „oczyszczenie pamięci” jest najważniejszy w Jego pontyfikacie cytując za Luigi Accattoli „ zaproponowany przez Jana Pawła II rachunek sumienia u schyłku drugiego tysiąclecia jest najbardziej dojrzałym owocem jego pontyfikatu, a zarazem najżywszym dziedzictwem, najbardziej interesującym dla współczesnej kultury i najpełniej zrozumiałym poza Kościołem.” . Ks. prof. G. Ryś zwrócił uwagę, ze żadna z beatyfikacji i kanonizacji nie wywołała równie intensywnej dyskusji, jak ta, która towarzyszyła jego wizycie w rzymskiej synagodze czy publikacji listu Tertio millennio adveniente. Omawiając stosunek Jana Pawła II do historii, przytoczył słowa Papieża wypowiedziane do uczestników kongresu poświęconego Janowi Husowi: „Wiara nie ma żadnych podstaw, by się obawiać badań historycznych, ostatecznie są one skierowane ku prawdzie, której źródłem jest Bóg”. Podkreślił też, że dla Ojca Świętego ostatecznym celem poszukiwania jest Miłość, do której odwołuje się oceniając szansę porozumienia katolików w stosunku do członków Kościoła Reformowanego wskazując na potrzebę miłości braterskiej. Istotą rzeczą jest także fakt, ze papieska koncepcja „oczyszczenia pamięci” nie łączy się z sądem nad przeszłymi pokoleniami a raczej z zawierzeniem przeszłości Miłosierdziu Bożemu , by w wolności skierować się ku przeszłości. Prof. Stanisław Rodziński omawiając temat: „Współczesna sztuka sakralna – szukanie Boga w czasach zamętu” nawiązał do tekstu Listu do artystów powołując się na słowa Ojca Świętego, który interpretuje historię sztuki jako nie tylko historię dzieł ale jako rozmowę, poprzez którą artysta objawia swoją osobowość duchową.
Prof. Rodziński podkreślił, że „dzieła sztuki sakralnej to te, które włączone są w życie Kościoła, codzienność świątyni, które winny uwzględniać oczekiwania zróżnicowanej wspólnoty wiernych”. Kościół stał się obszarem wolności artysty i ukazał ogrom zaufania ludziom i czasom nie identyfikując się z żadnym stylem i nie monopolizując formy. Omawiając poszczególne epoki i style artystyczne prof. Rodziński podkreślił, że ”dzieła ważne to te, które łączą świadomość tradycji z doświadczeniem ostatnich dziesięcioleci i nie rozmywają się w estetyzującej łagodności a raczej zmierzają w kierunku czytelnego i ekspresyjnego interpretowania spraw Bożych”.
Prof. Ewa Miodońska-Brookes przedmiotem swych rozważań uczyniła twórczość poetycką Karola Wojtyły. Za motto wykładu posłużyło zdanie pochodzące z listu Karola Wojtyły do Mieczysława Kotlarczyka: „Ja się w tych wierszach po prostu uczę mówić, zanim zacznę rozmawiać”. Poddając interpretacji poezję Ojca Świętego prof. Ewa Miodońska określiła ją jako dialog z samym sobą, z naturą, z drugim człowiekiem, z Bogiem i wskazała na korzenie tej poezji tak bliskie twórczości Kochanowskiego, Mickiewicza, Słowackiego, Norwida, Wyspiańskiego. Interpretując słowa-znaki, które powtarzają się z uderzającą intensywnością w papieskich tekstach – p r o g u, r ó w n i n y otwartej dla przepływu, autorka rozważań przyporządkowuje im symboliczne znaczenie. Symbol p r o g u odniesiony zostaje do osób, które w momencie podejmowania przez Jana Pawła II posłannictwa odczytuje on jako znak dla siebie, przejmując ich spuściznę. Znak p r o g u to tajemnica eucharystyczna, to symboliczne spotkanie Matki Bożej w p r o g u domu Elżbiety w encyklice Dives in misericordia. W „Tryptyku rzymskim” słowo próg odnosi się do znaku „zdumienie”i znajduje swoje odniesienie do sposobu istnienia świata i człowieka. W kontekście całej twórczości Karola Wojtyły znak p r o g u wiąże dzieje realnej osoby, dzieje człowieka i dzieje Kościoła.
Lucjan Suchanek omówił Papieską wizję Słowian na tle innych koncepcji SłowiańszczyznyO. Edward Kaczynski OP, omawiając temat „Jan Paweł II wobec demokracji liberalnych i ich praw stanowionych” odwołał się do Encykliki Evangelium vitae podkreślając, że Kościół Jana Pawła II od kilkudziesięciu lat sprzeciwia się demokracji budowanej na relatywizmie i subiektywizmie etycznym a także wskazuje na niebezpieczeństwo przenoszenia wzorców demokratycznych na inne społeczno-polityczne dziedziny życia – np. poddawanie głosowaniu ustawy o dopuszczalności aborcji lub eutanazji. Papierkiem lakmusowym demokracji w kontekście praw człowieka staje się dla papieża-Polaka przede wszystkim prawo do życia i do wolności religijnej.
O. E. Kaczyński podkreślił doniosłość postawy Jana Pawła II wobec tego, co niesie współczesna cywilizacja, który z odwagą Mojżesza broni fundamentalnych praw człowieka i podstawowych wartości moralnych sumienia, występując przeciw niegodnym prawom stanowionym przez współczesne demokracje liberalne. O. Francesco COMPAGNONI OP wygłosił wykład na temat „Giovanni Paolo II e la Dottrina Sociale della Chiesa” Ks. prof. Tadeusz Styczeń SDS, W najkrótszym wystąpieniu tej konferencji na temat „Człowiek drogą Kościoła, czyli dlaczego Bóg Człowiekiem, dlaczego Człowiek chlebem” nawiązał do swojego zamiłowania do muzyki, podkreślając, etyka jest melodią jego życia ale na odwrót też . Przypominając powód dla którego Beethoven napisał trzecią symfonię (była dedykowana Napoleonowi), potem piątą i dziewiątą, w której słowa napisane do muzyki odwołują się do Boga i poddał refleksji fakt, czy wolno dziś posługiwać się melodią i ukryć prawdę o dojrzewaniu duchowym kompozytora i sens słów towarzyszących symfonii? Ks. Alfred Wierzbicki podejmując temat ”Ewangelia życia” omówił znaczenie nauczania papieskiego w kontekście jego afirmacji ludzkiego życia, przeciwstawianej antyludzkiej „kulturze śmierci” w czasach, w których z jednej strony toczy się walka o prawa człowieka, z drugiej wciąż podejmuje się próby zamachu na życie ludzkie. Papieska teoria doktryny życia nie ma charakteru antydemokratycznego, natomiast w odróżnieniu od totalitaryzmu skupia się na poszukiwaniu prawdy i odrzuca subiektywizm i relatywizm moralny, który rodzi hedonizm często traktujący człowieka jako przedmiot użycia. Prawo i medycyna stają się wówczas ośrodkami działania przeciwko słabszym.
Ks. Wierzbicki zauważył, że w epoce współczesnej papierkiem lakmusowym jest prawo do życia i prawo do wolności religijnych, natomiast prawo do pornografii, do eksperymentów in vitro, do eutanazji, do związków homoseksualnych bez oparcia na prawie naturalnym i na Objawieniu jest prawem pozbawionym sensu. Odczytując chrześcijaństwo jako Ewangelię życia Jan Paweł II wskazuje na humanistyczny, rdzennie etyczny wymiar chrześcijaństwa. W epoce sekularyzacji, która doprowadziła zarówno do kryzysu wiary, jak i moralności, chrześcijaństwo świadome swej humanistycznej treści staje się rzecznikiem obiektywnej moralności ludzkiej. Mówca podkreślił, że należy ufać, że przebudzenie religijne, którego symptomy można zauważyć w okresie 25 lat pontyfikatu Jana Pawła II, spowoduje również przebudzenie moralne.
Ks. Andrzej Szostek MIC omawiając temat: „Wolność a prawda w ujęciu Karola Wojtyły” Jana Pawła II przypomniał, że jego własna myśl antropologiczna odcisnęła swe znamię w sposobie, w jaki Papież odsłania zręby moralnej doktryny Kościoła – w szczególności piętnując tendencję do odrywania sumienia od obiektywnego prawa moralnego, stanowiącego podstawę jego sądów i nadawania samemu sumieniu niezbyt kreatywnego charakteru. Przeanalizowana w jego pracy „Osoba i czyn” zależność wolności od prawdy służy Papieżowi do ukazania specyfiki sumienia i jego obrony przed niebezpieczeństwem subiektywizmu i relatywizmu etycznego. Ojciec Święty ostrzega często przed zagrożeniami, jakie niesie popularny współcześnie nihilizm. Ks. prof. Szostek podkreślił, że papieska wizja wolności nie odpowiada tym, którzy utożsamiają wolność z odrzuceniem jakichkolwiek ograniczeń, zwłaszcza moralnych, w dążeniu do spełnienia wszelkich zachcianek, byleby nie szkodziło to innym i ich życiowym planom.
W końcowej części swego wykładu ks. prof. Szostek porównał Jana Pawła II do współczesnego Sokratesa, podkreślając, ze od dwudziestu pięciu lat pełni tę rolę wobec Kościoła i całego świata. Prof. Władysław Stróżewski omawiając temat: „Transcendentalia – prawda, dobro, piękno” podkreślił, że zawdzięczają one swój sens i swą transcendentalność istnieniu. Prof. Stróżewski przypomniał, że jedyną drogą przeciwstawiania się złu jest droga pomnażania dobra. Jako symbol ofiarnego czynienia dobra przypomniał postać niedawno beatyfikowanej Matki Teresy z Kalkuty, która budowała dobro nie licząc się z istnieniem zła. Wymowny jest pewien epizod z jej życia: Do Matki Teresy powiedział kiedyś pewien dziennikarz, obserwujący, jak opatruje ona rany umierającego nędzarza: „Nie robił bym tego nawet za tysiąc dolarów”. -„Ja też nie” – odpowiedziała Matka Teresa. Na koniec wskazując na znaczenie piękna, które według prof. Stróżewskiego jest najważniejsze, bo tylko jemu jest dane przetrwanie w muzyce i malarstwie, w architekturze i poezji – mówca zacytował fragment wiersza C. K. Norwida „ Z rzeczy świata tego zostaną tylko dwie, dwie tylko: poezja i dobroć… i więcej nic…” Prof. Aleksander Koj przedmiotem swych rozważań uczynił problem relacji nauk biologicznych wobec nauczania papieskiego Abp Józef Życiński mówiąc o dialogu Kościoła ze współczesnym światem w czasie pontyfikatu Jana Pawła II podkreślił, że przypadł on na okres głębokich przemian kulturowych, które niosły radykalną zmianę wielu wartościowań oraz tworzyły nowe wyzwania wymagające pasterskiej troski: rewolucja informacyjna, upadek totalitarnego systemu w Europie i stanowiące jego następstwo działania na rzecz integracji europejskiej, zjawisko globalizacji, zastosowanie technologii prowadzące do nowych form zagrożenia godności osoby ludzkiej – klonowanie, dominacja wpływów nihilizmu – to tylko niektóre z elementów wielkich przemian.
Abp Życiński do szczególnie doniosłych dziedzin dialogu, który podjął Ojciec Święty, zaliczył dialog z kulturą późnej moderny, podkreślający istotną dla humanizmu Ewangelii godność osoby ludzkiej, dialog współczesny ukazujący nienaruszalną wartość życia ludzkiego, dialog ze światem nauki wskazując na adhortację apostolską Ecclesia in Europa, gdzie Jan Paweł II rekapituluje wnioski ostatniego w drugim tysiącleciu Synodu Biskupów. Papieski stosunek do Europy tak pełen zatroskania bardzo różni się od pewnych wypowiedzi dominujących w polskich realiach. Przesłanie nadziei Ojciec Święty łączy ściśle z obecnością Chrystusa w Kościele. Abp Życiński podkreślił, że to przesłanie nadziei jawi się jako szczególnie ważne dla świata pustki, rozczarowań, zmęczenia Oświeceniem i przypomniał wystąpienie papieskie w UNESCO, gdzie Ojciec Święty podkreślał: „Kultura jest tym, przez co człowiek jako człowiek staje się jeszcze bardziej człowiekiem”. Dialog ze światem to troska o to, aby wspólnie ratować wiarę w człowieka. Temu ma służyć papieska wizja kultury życia. Na przekór tezom że Bóg umarł, człowiek umarł, idee oświeceniowego humanizmu spłonęły w krematoriach Oświęcimia, lub zostały pogrzebane w łagrach Kołymy, na przekór postawom, w których homo postmodernus jawi się jako istota tragiczna, skazana na unikanie wielkich pytań i powierzchowną wędrówkę przez świat życiowej pustki, Ojciec Święty ukazuje świat wartości ludzkich, horyzont aksjologiczny w którym jest kulturowa ciągłość tworzona przez poprzednie pokolenia. Ukazuje konkretną rolę Kościoła, aby troszczyć się o te wartości i głosić Ewangelię błogosławieństw. Arcybiskup podkreślił, ze rehabilitacja Galileusza, stanowisko Ojca Świętego wobec doktryny ewolucji i teorii Newtona wskazuje na szansę spójnej integracji naszej wiedzy przyrodniczej oraz przekonań filozoficznych i teologicznych. Ks. prof. Jan Szczurek omówił zagadnienie Tajemnicy Trójcy Świętej w nauczaniu i modlitwie Jana Pawła II. O papieskim nauczaniu na temat tajemnicy Trójcy Świętej ks. prof. J. Szczurek powiedział, że ma ona charakter fascynacji kontemplacją niezgłębionego misterium Boga, kształtującego codzienne życie człowieka wierzącego, a więc nie ma cech „abstrakcyjnej i chłodnej spekulacji przy użyciu misternie dobranych pojęć ale jest to pełne ożywiającej mocy wnikanie w głębię niewyczerpalnego źródła życia i miłości”. Wskazując, że tajemnica Trójcy Świętej znajduje się w centrum nauczania Jana Pawła II, ks. prof. J. Szczurek podkreślił, że Jan Paweł II nie tylko najwięcej z dotychczasowych papieży powiedział o Bogu Ojcu ale także ustanowił rok Boga Ojca poprzedzający Rok Jubileuszowy.
Ks.prof. Stanisław Czerwik przedmiotem swych rozważań uczynił temat kontynuacji soborowej odnowy liturgii. Bp Wacław Świerzawski mówiąc na temat: „Chrystus – Eucharystia życiem Kościoła w papieskim nauczaniu” odwołał się do tekstu najnowszej encykliki o Eucharystii podkreślając, ze niemal w każdym dokumencie minionego dwudziestopięciolecia i niemal w każdej wypowiedzi Ojciec Święty odnosi poruszane zagadnienie do Sakramentu Ciała i Krwi Pańskiej. W dokumentach papieskich znajdujemy wielokrotne przypomnienie, że Kościół żyje Eucharystią. Bp Świerzawski w swym wystapieniu jeszcze raz podkreślił, że Ojciec Święty w czasie całego swego pontyfikatu kieruje uwagę Kościoła ku obliczu Chrystusa i czyni to w epoce „przesadnego racjonalizmu” i rozpowszechnianej mentalności pozytywistycznej a także w epoce „zabobonnego ezoteryzmu”. Świadectwem osobistej relacji do Mszy św. jest sposób, w jaki celebruje i przezywa Ofiarę Eucharystyczną. Temat godności Człowieka i sensu cierpienia w chorobie był przedmiotem wystąpienia dr Andrzeja Szczeklika.Ks. Michał Heller omówił watykańskie konferencje w Castel Gandolfo organizowane przez Ojca Świętego na temat najnowszych osiągnięć naukowych w fizyce, filozofii, teologii z delegacjami uczonych z całego świata. O. Andrzej Napiórkowski OSPPE omówił problem Teo- i antropocentrycznej wizja dziejów zbawienia w kontekście prawdy o Bożym Miłosierdziu zapisanej na kartach Starego i Nowego Testamentu. W ostatnim dniu konferencji Bp Tadeusz Pieronek wygłosił wykład na temat „Przewodnie idee konkordatów Jana Pawła II” Ks. prof. Władysław Zuziak przedmiotem rozważań uczynił problem: „Czy demokracja może przetrwać bez wartości?” Ks. kanclerz Jan Dyduch mówił na temat odzwierciedlenia nauczania Soboru Watykańskiego II w prawodawstwie kanonicznym. Temat „Powołanie i rola świeckich w Kościele” był przedmiotem rozważań Karola Klauzy a Ks. Marian Rusecki wygłosił wykład na temat: ”Chrystus ostateczną podstawą dialogu interreligijnego”W drugim dniu konferencji została odprawiona w Kolegiacie Akademickiej św. Anny Msza św. koncelebrowana w intencji Ojca Świętego pod przewodnictwem JE ks. kard. Franciszka Macharskiego. Homilię wygłosi abp Józef Kowalczyk, Nuncjusz Apostolski w Polsce.
Bogusława Stanowska-Cichoń
5 listopada w Aulii Collegium Novum odbyła się promocja “Servo Veritatis” – jubileuszowej księgi dla Jana Pawla II, w której zawarte zostały główne myśli międzynarodowej konferencji, która odbyła się w dniach od 9 do 11 października w tym samym miejscu. W spotkaniu uczestniczyli kardynałowie Franciszek Macharski i Marian Jaworski oraz władze Papieskiej Akademii Teologicznej i Uniwersytetu Jagiellońskiego – uczelni, z którymi jest związany Ojciec Święty.Prof. Władysław Stróżewski omawiając zawartość tej publikacji, która jest pokłosiem konferencji o tym samym tytule zorganizowanej z okazji dwudziestopięciolecia pontyfikatu Jan Pawła II podkreślił, że takie publikacje stanowiące plon konferencji mają już swoją tradycję i „Servo Veritatis” jest trzecią z kolei pracą tego rodzaju. Pośród autorów pomieszczonych tu artykułów znaleźli się najznakomitsi wykładowcy czterech uczelni – Papieskiej Akademii Teologicznej, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Uniwersytetu św. Tomasza Angelicum, wybitni teolodzy – m. in. kard. Jean-Marie Lustiger, abp Stanisław Nagy, abp. Józef Życiński, abp. Alfons Nossol, bp Wacław Świerzawski, papieski biograf George Weigel, prof. F. Ziejka, prof. Władysław Stróżewski, bp Tadeusz Pieronek, ks. prof. Tadeusz Styczeń, ks. prof. Andrzej Szostek, ks. prof. Łukasz Kamykowski, ks. prof. Władysław Zuziak, ks. prof. Jan D. Szczurek, ks. prof. Jan Machniak, O. Edward Kaczyński OP, pani prof. Ewa Miodońska-Brookes. Na kartach księgi znajduje się ok. sześćdziesięciu artykułów. Kard. Stanisław Jaworski mówiąc o Adresacie tej pracy, zwrócił uwagę, że droga poszukiwania prawdy, to najważniejszy aspekt pontyfikatu Jana Pawła II, o którym powiedział, że „szuka prawdy ten, który już się sprawdził”. „Poszukiwanie prawdy, która dzisiaj na różne sposoby jest deprecjonowana, może przyjmować różne formy oddania się jej za cenę ofiar, aż do ofiary życia ludzkiego. Jednak najbardziej istotne posługiwanie prawdzie, które leży u wszelkich podstaw jej służenia, to wysiłek coraz pełniejszego jej odkrywania”. Abp Jaworski zwrócił uwagę, że w naszych czasach, naznaczonych anonimowością, problem posługiwania prawdzie jest naczelnym wyzwaniem, toteż zachęcając do lektury „Servo Veritatis” sugerował, aby zwrócić uwagę na to, jak Karol Wojtyła profesor i papież służył i służy prawdzie. Kard. F. Macharski mówiąc o spuściźnie Ojca Świętego podkreślił że nie ma dwóch etosów: papieskiego i profesorskiego. To wielkie zobowiązanie dla tych, którzy mówią o „słudze prawdy”. Przywołując postaci świętych Katarzyny ze Sieny, św. Faustyny albo Teresy z Lisieux stwierdził, że możliwa jest służba prawdzie bez tytułów profesorskich i droga do prawdy tych, którzy „doszli na służbie prawdzie do takiego stanu, że odsunęli od siebie wszystko to, co zrobili i służą Panu z absolutną wiernością”, ponieważ poznaniu prawdy towarzyszy odkrywanie miłości. Ks. kard. Macharski mówiąc o młodym Karolu Wojtyle, porównał go do Brata Alberta, przywołując postać Chrystusa z obrazu malowanego przez Adama Chmielowskiego a jego życie do nieustannej kontemplacji tego Oblicza Wyniszczonego, „tej egzystencji, która się nie zatrzymała i nie cofnęła w dążeniu do całkowitości. Spotkały się ze sobą prawda i miłosierna miłość. To ks. Karol odpowiada – to piękno nazywa się miłosierdzie. Chyba nie ma innego sposobu na doskonałość w służbie prawdzie, jak ten – taka wierność, która się nie zatrzymała, wtedy kiedy wszystko było jasne. To jest także przykład służby. Tamte postacie, które przywodziłem na pamięć były nieustannie osobami wiernymi całkowicie, absolutnie i dzięki temu stają się sługami tej prawdy, jeśli ona stała się ciałem Jezusa Chrystusa”. Bp Tadeusz Pieronek mówiąc o pontyfikacie Jana Pawła II powiedział, że Jan Pawel II jest często rzecznikiem prawdy trudnej, gorzkiej i niewygodnej: „służba prawdzie jest zaszczytnym obowiązkiem każdego człowieka, a przede wszystkim księdza i na tę służbę prawdzie, jaką widzimy w posłudze Ojca Świętego chciałem spojrzeć trochę inaczej jako na świadectwo, które daje i troskę o prawdę. Ks. Rektor PAT zwrócił uwagę na kilka aspektów świadectwa życia Ojca Świętego: „Bywa prawda niebezpieczna, z ta prawdą spotkał się kardynał Wojtyła w Polsce Ludowej, gdzie w ogóle głoszenie prawdy było zabronione. Z tym głosem za prawdą udał się kiedyś do Watykanu zaproszony papieża Pawła VI. głosząc rekolekcje watykańskie i mówiąc o Znaku, któremu sprzeciwiać się będą – o Chrystusie, którego w tym świecie, z którego on przybył ale także i w tym świecie, do którego przyjechał. Ks. T. Pieronek stwierdził, ze zamach na placu Św. Piotra był konsekwencją służenia tej prawdzie. Ks. Rektor przypomniał o Papieskiej idei głośnego przyznania się do win Kościoła: „Bywa prawda gorzka, do której trzeba się przyznać, Jan Paweł II jest prekursorem przyznawania się do tej gorzkiej prawdy, kiedy w okresie Roku Jubileuszowego wymieniał winy ludzi Kościoła popełnione przez wieki. Biskup T. Pieronek zwrócił też uwagę na stosunek Jana Pawła II do cierpienia: „Jest to rzucona światu w twarz prawda o odkupieńczej wartości cierpienia. Nie wszyscy mają tyle odwagi, by się na to zgodzić.” Ks. Rektor przypomniał też „niepopularną” dziś prawdę, „przy której traci się popularność”, a którą Jan Paweł II konsekwentnie głosi o wartości życia i o wszystkich sprawach związanych z obroną tej wartości. Ks. Prof. Stefan Koperek zwrócił uwagę na o najgłębszy motyw, który przyświecał powstaniu tego dzieła – był to wielki, szczery, wyjątkowy szacunek dla osoby Ojca Świętego i wdzięczność za jego dwudziestopięcioletni pontyfikat. Mówiąc o inicjatywie konferencji i księgi pamiątkowej dla Jana Pawła II powiedział, że „rodziło się to z potrzeby serca”. Ks. Dziekan stwierdził, że podobnie przyjęli uczestnictwo w tej konferencji zaproszeni goście. Kard. J. M. Lustiger motywując swój przyjazd do Krakowa powiedział: „Ja to zrobiłem dla Ojca Świętego”, podobnie odpowiedzieli wszyscy, którzy pracowali nad powstaniem tej księgi. Ks. prof. S. Koperek podkreślił, że drugim ważnym elementem, który przyświecał organizatorom tej konferencji i inicjatorom publikacji było poczucie odpowiedzialności za przesłanie tego pontyfikatu, które nazwał „żywą niezmienną Ewangelią, ale wypowiedzianą współczesnym językiem, w kontekście naszych czasów i problemów”. Bogato oprawiony egzemplarz księgi został wręczony Ojcu Świętemu w czasie obchodów jubileuszowych w Rzymie. Koncepcja graficzna dzieła powstała w pracowniach Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Praca zawiera tez kopię portretu Ojca Świętego, który został odsłonięty podczas otwarcia krakowskiej konferencji. Lektura tego dzieła z pewnością stanowić będzie znakomity przewodnik dla współczesności, na drodze największych pytań egzystencjalnych, po której Jan Paweł II wiedzie niejednokrotnie zagubionego w swych wyborach człowieka, wskazując na drogę do Chrystusa, która prowadzi poprzez zrozumienie prawdy, sensu wolności, zawierzenie mądrości i nauce.
Bogusława Stanowska-Cichoń