Św. Teresa od Jezusa odkryła dwie niesamowite rzeczy:
– piękno i majestat Boga, oraz
– piękno duszy ludzkiej.
Oto jeden z pierwszych jej utworów o Bogu:
Piękności, która przewyższasz
wszystkie piękności!
Nie raniąc, boleść zadajesz
i bezboleśnie burzysz
miłość do stworzeń.
O, więzi, co mocno łączysz
dwie istoty tak sobie nierówne,
nie wiem, czemu się rozluźniasz,
bo mocno złączona moc dajesz,
by zło w dobro zamieniać.
Łączysz tego, co nie ma bytu
z Bytem, który istnieje wiecznie,
kończysz, nie kładąc końca,
nie mając kogo miłować, miłujesz,
i naszą nicość wywyższasz.
O duszy pisze:
Przedstawiła mi się dusza nasza jako twierdza cała z jednego diamentu albo na wskroś przejrzystego kryształu, podzielona na wiele rozmaitych komnat, podobnie jak i w niebie mieszkań jest wiele. Bo w istocie, siostry, jeśli dobrze rzecz zważymy, dusza sprawiedliwego nie jest niczym innym jak prawdziwym rajem, w którym, jak Pan mówi, z radością przebywa. Jakież bowiem, powiedzcie same, musi być to mieszkanie, w którym Król tak potężny, tak mądry, tak przeczysty, tak dobra wszelkiego pełny, rozkosz dla siebie znajduje? Daremnie szukam i nic nie znajduję, do czego by można było porównać przedziwną piękność i ogromną pojemność duszy ludzkiej. I w rzeczy samej, jak umysł nasz, jakkolwiek by był bystry, nie zdoła pojąć Boga, tak również ledwo może pojąć wielkość duszy, którą Bóg, jak nam to własnym słowem swoim oznajmia, stworzył na swój obraz i podobną sobie. A jeżeli tak jest w istocie, na próżno trudziłybyśmy się, chcąc zrozumieć w zupełności całą piękność tej twierdzy; bo jakkolwiek między duszą stworzoną a Bogiem taka zachodzi różnica, jak pomiędzy Stwórcą a stworzeniem, dość przecie tego, co nam Pan mówi, iż stworzona jest na podobieństwo Jego, abyśmy zrozumieli, że nie zdołamy pojąć tak wielkiej piękności i godności duszy ludzkiej. (Twierdza I, 1,1)
Mieszkania te macie sobie przedstawiać, nie jedno za drugim, jakby szereg komnat rzędem się ciągnących, ale raczej sięgajcie okiem do środka, gdzie jest komnata główna albo pałac, kędy król przebywa. Podobnie jak owoc palmowy osłoniony jest warstwami powłok, przez które przebić się trzeba, chcąc się dostać do ukrytego w środku słodkiego jądra, tak tu owa główna komnata otoczona jest mnóstwem innych, dokoła niej, nad nią i pod nią leżących. Rzeczy dotyczące duszy trzeba przedstawiać sobie jako wielkie, potężne i wspaniałe, bo rzeczywiście objętość i pojemność duszy o wiele jest większą niż sobie wyobrazić zdołamy, a do wszystkich niezliczonych jej mieszkań przenika światłością swoją ono słońce, mieszkające w pośrodku tego pałacu. Jest to bardzo ważne dla duszy, w wyższym lub niższym stopniu oddanej modlitwie, by miała swobodę i jej nie ścieśniała. Niech sobie przechadza się swobodnie po tych mieszkaniach i górnych, i dolnych, i bocznych, należy się jej ta wolność, skoro Bóg sam tak wysoką zaszczycił ją dostojnością. Niech się nie krępuje przebywać dłużej w jednym mieszkaniu. Oby tylko weszła w prawdziwe poznanie samej siebie! (Twierdza I 2, 8).
widzę tajemnice w nas samych, które często wprawiają mnie w zdumienie. A, o ileż więcej musi tu ich być! O, mój Panie i mój Boże, jakże wielkie są Twoje wspaniałości! A my podchodzimy do nich jak naiwni pastuszkowie, bo nam się wydaje, że cośkolwiek pojęliśmy z Ciebie, a to musi być tyle co nic, skoro w nas samych istnieją wielkie tajemnice, których nie rozumiemy. To, co mówię, jest prawie niczym, w porównaniu z tym ogromem, jaki istnieje w Tobie. Nie mówię tego w tym znaczeniu, że te wspaniałości, jakie w Tobie widzimy, nie są wielkie, nawet w porównaniu z tymi Twymi dziełami, które możemy poznawać. (Twierdza IV 2, 5)
Życzymy wszystkim, by potrafili patrzeć na siebie jak św. Teresa, a piękno się udzielało i onieśmielało nas do jego szpecenia
